Lens tilt-shift có lẽ là một trong những ống kính đặc biệt nhất hiện nay. Nó cho phép người chụp xoay, chuyển và nghiêng ống kính theo nhiều cách khác nhau. Trong bài viết này, tôi giải thích khi nào cần dùng và cách sử dụng chức năng shift.
Một ống kính tilt-shift thực sự trông rất tuyệt. Nó có các núm xoay, núm vặn và có thể xoay hoặc di chuyển theo các hướng và góc độ khác nhau. Mọi ống kính tilt-shift mà tôi biết đều lấy nét thủ công. Có một số tin đồn về tính năng lấy nét tự động trên các phiên bản Canon RF của dòng lens tilt-shift của Canon trong tương lai. Tôi sử dụng ống kính Canon TS-E 17mm f/4L và Canon TS-E 24mm f/3.5L II cho công việc chụp ảnh bất động sản/chụp kiến trúc của mình và đôi khi cũng dùng để chụp phong cảnh.
Như ảnh động bên trên, trông lens tilt-shift có vẻ khá khó sử dụng. Nhưng về cơ bản thì lens tilt-shift có hai chức năng tách biệt nhau. Đầu tiên là chức năng shift – dịch chuyển ống kính, và thứ hai là chức năng tilt – quay/nghiêng ống kính.
Trong bài viết này, tôi sẽ giải thích cách thức hoạt động và ứng dụng của chức năng. Chức năng tilt sẽ được giải quyết trong phần tiếp theo.
Giải thích về chức năng Shift
Với lens tilt-shift, chúng ta có thể di chuyển ống kính so với máy ảnh. Vì độ rộng vùng hiện ảnh (image circle) của ống kính tilt-shift lớn hơn đáng kể so với ống kính thông thường, nên sẽ không xảy ra hiện tượng vignette khi ống kính dịch chuyển.
Chức năng shift cho phép bạn chọn một phần khác trong vùng hiện ảnh để chụp thay vì phần trung tâm. Để dễ hình dung, bạn có thể thấy ảnh bên trên có vùng hiện ảnh hẹp hơn so với lens tilt-shift bên dưới.
Chức năng shift cho phép nhiếp ảnh gia chọn chụp một phần của vùng hiện ảnh. Chức năng này chỉ cho phép dịch chuyển một khoảng hạn chế, tùy thuộc vào kích thước của vùng hiện ảnh. Đối với ống kính tilt-shift của Canon như TS-E 17L, khoảng cách này là 12 mm cho mỗi phía. Khoảng cách này có thể khác nhau với mỗi ống kính.
Tại sao chức năng shift (dịch chuyển ống kính) lại quan trọng?
Để hiểu tại sao chức năng shift lại hữu ích, chúng ta cần xem xét kỹ hơn về perspective (phối cảnh). Ai từng dùng ống kính góc rộng hẳn đều đã thấy điều này. Chỉ cần nghiêng ống kính góc rộng của bạn lên trên và nhìn vào bất kỳ đường thẳng đứng nào trong khung hình. Các đường này sẽ nghiêng vào trong, như thể chúng bắt nguồn từ một điểm tụ (vanishing point) ở phía xa. Đây được gọi là sự biến dạng phối cảnh (perspective distortion).
Đây là vấn đề gặp phải trên mọi ống kính, nhưng nó sẽ trở nên rõ ràng hơn trên các lens có tiêu cự ngắn. Nếu bạn chụp các tòa nhà và cây cối từ khoảng cách gần, bạn cần hướng ống kính lên trên để chụp toàn bộ chúng trong một khung hình, lúc ấy hiện tượng biến dạng phối cảnh (méo hình) sẽ xuất hiện.
Nếu giữ thẳng góc máy, bạn sẽ thấy các đường thẳng trở lại bình thường. Có thể sẽ vẫn có hiện tượng méo hình một chút ở phía rìa, nhưng đó là do đặc điểm vật lý của ống kính. Hãy tạm thời bỏ qua điều đó. Như vậy là, nếu máy ảnh hoàn toàn hướng thẳng vào đối tượng, ống kính không bị chếch lên hay chếch xuống, thì sẽ không xảy ra hiện tượng méo hình. Các đường thẳng đứng của tòa nhà sẽ hướng thẳng lên, nhưng có thể tòa nhà sẽ không vừa với khung hình. Đồng thời, khung hình sẽ xuất hiện nhiều phần mặt đất hoặc vỉa hè hơn. Đó là lúc mà chức năng shift của lens tilt-shift phát huy tác dụng.
Dịch chuyển ống kính để tránh bị biến dạng phối cảnh
Do vùng hiện ảnh lớn, nên toàn bộ tòa nhà hoặc cây cối sẽ hiển thị trong vùng đó. Bạn chỉ cần điều chỉnh để khung hình cần chụp hiện đúng ở vùng cảm biến máy ảnh ghi lại. Điều này có thể được thực hiện bằng cách dịch chuyển ống kính so với máy ảnh, trong trường hợp này là dịch chuyển lên trên. Cùng so sánh ảnh trước và sau khi dịch chuyển ống kính nhé.
Bằng cách dịch chuyển ống kính, các đường thẳng đứng của toà nhà sẽ không còn bị xiên xẹo nữa, bởi vì lúc này máy ảnh đang hướng thẳng vào toà nhà. Nhưng chỉ cần bạn nghiêng góc máy đi một chút, hiện tượng méo hình sẽ lại xảy ra.
Sử dụng Photoshop để sửa lỗi biến dạng phối cảnh
Các phần mềm xử lý ảnh hiện nay cho phép bạn dễ dàng chỉnh sửa bất kỳ sự biến dạng phối cảnh nào khi làm hậu kỳ. Vì vậy, nếu không sở hữu một lens tilt-shift, nếu bức ảnh của bạn có những đường thẳng đứng, bạn có thể “nắn” lại chúng.
Nhưng chỉnh sửa kiểu này sẽ khiến bức ảnh bị crop vào tương đối, tuỳ thuộc vào độ biến dạng phối cảnh của bức ảnh. Càng bị méo hình, ảnh sẽ càng bị crop vào.
Như ví dụ dưới đây, bạn sẽ thấy ảnh bị crop vào khá nhiều. Tôi cần “nắn” lại ảnh theo cả chiều ngang và chiều dọc để giữ được tỷ lệ chính xác.
Chỉnh sửa trong khi hậu kỳ thế này cũng có một nhược điểm khác. Việc kéo giãn hình ảnh theo chiều ngang và chiều dọc khiến các pixel bị kéo ra xa nhau hơn, và do đó, độ chi tiết của ảnh bị giảm đi. Mặt khác, một vài phần mềm hiện đại có thể sửa lỗi này ở một mức độ nhất định, bạn sẽ phải nhìn ở độ phóng đại 100% trở lên để thấy sự khác biệt.
Chức năng Shift của ống kính Tilt-Shift sẽ hữu ích với những người nào?
Lens tilt-shift không hề rẻ, nhưng trên thị trường cũng có một vài loại có mức giá nhẹ nhàng hơn. Laowa là một trong những thương hiệu mà người ta hay nhắc đến, Samyang cũng vậy. Bên cạnh đó cũng có rất nhiều lựa chọn khác. Trong bài viết này thì tôi sử dụng lens của Canon. Và tất nhiên, Nikon cũng sản xuất những chiếc lens tilt-shift của họ.
Tuy nhiên, hầu hết các lens tilt-shift đều quá đắt. Nếu bạn chỉ thỉnh thoảng phải sửa lỗi méo hình thì có thể sửa khi hậu kỳ, miễn là bạn nhớ chừa ra không gian để crop ảnh.
Nhưng nếu bạn thường xuyên chụp chụp kiến trúc hoặc các đối tượng khác có các đường thẳng đứng mà không muốn bị biến dạng phối cảnh, thì đầu từ vào một chiếc lens tilt-shift là xứng đáng. Những chiếc lens này là hoàn hảo cho việc chụp ảnh bất động sản. Đó là lý do tại sao tôi mua chúng.
Bạn từng sử dụng, hay có muốn dùng lens tilt-shift để chụp ảnh không? Hay bạn nghĩ rằng chỉnh sửa méo phối cảnh khi hậu kỳ là đủ? Hãy bình luận suy nghĩ của bạn bên dưới nhé.
Credit
—
Translated from website: fstoppers.com
Bản quyền bài dịch thuộc về Học viện nhiếp ảnh Quảng cáo Chimkudo.
Không được trích dẫn toàn bộ hay một phần khi chưa có sự đồng ý.
