Đa phần các nhiếp ảnh gia đều biết có thể điều chỉnh được cân bằng trắng trên máy ảnh. Bạn có thể chọn “Cân bằng trắng tự động – Auto White Balance (Auto WB)” hoặc các tuỳ chọn có sẵn khác, hoặc cũng có thể chỉnh theo nhiệt độ màu cụ thể. Vậy thì nhiệt độ màu và cân bằng trắng có khác nhau không?
Tôi nghĩ phần lớn các nhiếp ảnh gia sẽ dùng Auto WB, một số khác thì chỉnh theo từng chế độ có sẵn như sunny – trời nắng, cloudy – trời nhiều mây, shade – trong bóng râm hay tungsten. Nếu chụp trong đúng điều kiện như vậy thì bức ảnh trông sẽ tự nhiên nhất.
Màu sắc và nhiệt độ màu
Màu sắc cũng có nhiệt độ, hoặc nói chính xác hơn thì một nhiệt độ có màu sắc riêng. Về lý thuyết thì: “nhiệt độ màu của một nguồn sáng là nhiệt độ mà một vật đen tuyệt đối được nung nóng để phát ra ánh sáng có màu tương đương với màu của nguồn sáng đó” (theo Wikipedia). Nhiệt độ màu được đo bằng thang Kelvin.
Vật đen tuyệt đối là một vật hấp thụ bức xạ và trở nên nóng hơn. Sau đó nó bắt đầu phát sáng, giống như thanh sắt phát sáng khi được nung nóng. Đầu tiên, nó phát sáng màu đỏ, và khi nóng dần lên, nó chuyển dần sang màu trắng.
Dưới 1.000ºK, chúng ta sẽ không thấy vật đen phát ra màu sắc. Nhưng từ 1.000ºK, nó bắt đầu phát ra ánh sáng màu đỏ. Đến 2.000ºK, nó chuyển thành màu cam, và tại 5.000ºK thì chuyển thành màu vàng. Nếu tiếp tục được nung nóng lên 7.000ºK, vật đen sẽ trở thành màu trắng và thậm chí có màu xanh khi đạt đến 8.000ºK hoặc hơn thế.
Nếu lấy ví dụ về mặt trời thì chắc mọi người sẽ dễ hiểu hơn. Đó là một khối cầu lớn phát sáng rất giống với vật đen phía trên. Nhiệt độ bề mặt của mặt trời rơi vào khoảng 5600ºK, tương đương với ánh sáng màu vàng. Chúng ta không nhìn thấy màu vàng vì mắt chúng ta đang trung hoà màu vàng đó; và chúng ta muốn máy ảnh cũng như thế, không bị ám bởi bất kỳ màu sắc nào.
Thiết lập nhiệt độ màu
Phần lớn mọi người đều biết mỗi thời điểm trong ngày sẽ có màu sắc ánh sáng khác nhau. Ban ngày thì ánh sáng có màu vàng, nhưng mắt người đã thích nghi và trung hoà chúng thành màu trung tính. Bóng đèn sợi đốt (tungsten) thì khiến mọi thứ bị ám màu vàng, còn một số đồ vật ở trong bóng râm sẽ hơi ám màu xanh. Mỗi màu sắc này có một nhiệt độ màu khác nhau. Bóng đèn sợi đốt màu vàng thì khoảng 2.500 – 3.000ºK, ánh sáng ban ngày rơi vào khoảng 5.000 – 5.500ºK, và trong bóng râm trong một ngày nắng to thì khoảng 7.000ºK.
Những nhiệt độ màu này có thể được thiết lập trên máy ảnh, dù là các chế độ có sẵn hay điều chỉnh theo nhiệt độ màu cụ thể. Các tuỳ chọn trên máy ảnh thường được ký hiệu là mặt trời, trong bóng râm, đám mây, bóng đèn, K. Ký hiệu chữ K đại diện cho độ Kelvin, và cho phép chúng ta điều chỉnh nhiệt độ màu cụ thể. Khi chọn các chế độ này trong điều kiện ánh sáng tương ứng, máy ảnh sẽ tự động điều chỉnh để cân bằng lại màu sắc.
Thiết lập White Balance (Cân bằng trắng)
Ở trên, chúng ta đã biết được mối quan hệ giữa nhiệt độ màu và cân bằng trắng. Việc thiết lập đúng nhiệt độ màu trên máy ảnh giúp chúng ta có được cân bằng trắng chính xác. Cụ thể, những đối tượng màu trắng trong ảnh sẽ giữ được chính xác màu trắng giống với ngoài thực tế.
Để minh hoạ, tôi sẽ chụp một số bức ảnh ví dụ với đèn flash Profoto B10 có thể điều chỉnh được độ K, kèm theo điều chỉnh nhiệt độ màu trên máy ảnh. Ví dụ này tương đương với ví dụ ban đầu về cân bằng trắng khác nhau theo từng khoảng thời gian trong ngày.
Những ví dụ này cho thấy vùng màu trắng trong ảnh sẽ như thế nào khi cài đặt nhiệt độ màu trên máy ảnh phù hợp với nhiệt độ màu của ánh sáng. Tại khoảng nhiệt độ tương ứng, ta thiết lập được cân bằng trắng chính xác.
Sử dụng thẻ cân bằng trắng
Khá khó để xác định cân bằng trắng chính xác khi có các màu ánh sáng khác nhau. Ví dụ, sự kết hợp giữa đèn sợi đốt và ánh sáng ban ngày khiến ta khó đạt được cân bằng trắng chính xác.
May mắn là mọi máy ảnh đều có cài đặt cân bằng trắng tự động (Auto WB). Nó sẽ xác định nhiệt độ màu trong khung hình và thiết lập cân bằng trắng cho phù hợp. Nhược điểm của Auto WB là đôi khi nó sẽ lọc bỏ màu sắc mà ta muốn. Như ví dụ dưới đây, máy ảnh sẽ tự động trung hòa màu đỏ cam lúc hoàng hôn hoặc bình minh: ảnh bên trên được chụp với nhiệt độ màu trên máy ảnh là 5.000 K, bức ảnh còn lại thì cài đặt Auto WB.
Ngày nay, có nhiều máy ảnh hiện đại có sẵn các tùy chọn Auto WB khác nhau. Chúng có thể nhận biết được màu sắc tự nhiên, giữ lại những màu đẹp và phong phú của buổi hoàng hôn/bình minh. Các cài đặt Auto WB đặc biệt này thậm chí có thể giữ lại màu ấm áp của bóng đèn sợi đốt, thay vì trung hoà và chúng trở thành ánh sáng lạnh lẽo trong nhà.
Nếu cần cân bằng trắng chính xác, bạn nên sử dụng thẻ cân bằng trắng (white balance calibration card). Thông thường, người ta hay sử dụng gray card 18%, nhưng điều này không chính xác. Gray card 18% là dành cho các phép đo độ phơi sáng (exposure). Còn để điều chỉnh cân bằng trắng, ta phải sử dụng một tờ giấy trắng. Hoặc bạn cũng có thể sử dụng Spyder Color Checker. Thẻ này cho phép bạn tạo profile trong máy ảnh để có được màu sắc và cân bằng trắng phù hợp với đèn bạn đang sử dụng.
Chúng ta có thể tuỳ chỉnh cân bằng trắng trên máy ảnh dựa theo ánh sáng môi trường hoặc hiệu chỉnh chỉnh cân bằng màu (color balance). Tuy nhiên, không phải máy ảnh nào cũng có sẵn tính năng này .
Nếu chụp ở định dạng RAW, chúng ta có thể điều chỉnh lại nhiệt độ màu trong khâu hậu kỳ để đạt được cân bằng trắng phù hợp nhất. Còn nếu bạn chụp file JPEG, việc cài đặt nhiệt độ màu ngay trên máy ảnh sẽ giúp tinh chỉnh màu sắc.
Cân bằng trắng hoàn hảo có cần thiết không?
Có thể bạn sẽ tự hỏi, liệu có cần cân bằng trắng hoàn hảo nhất có thể hay không. Nếu chụp các đối tượng cần đạt độ chính xác về màu sắc, bạn cần kiểm soát tốt nhiệt độ màu và cân bằng trắng. Sử dụng thẻ cân bằng trắng hoặc color checker sẽ là điều bắt buộc.
Còn lại, hầu như ta không cần đến cân bằng trắng chính xác. Giảm đi vài trăm nhiệt độ K cũng không có vấn đề gì. Lý do là vì ánh sáng trong ngày thay đổi liên tục và màu sắc mỗi lúc cũng khác nhau. Vì thế một chút “thiếu hoàn hảo” lại làm nên vẻ chân thực cho bức ảnh.
Nếu bạn muốn đạt độ cân bằng trắng hoàn hảo trong mọi lúc, bạn sẽ luôn cần dùng thẻ cân bằng trắng. Nhưng mặt trái của điều này là làm mất đi những các màu sắc đẹp có thể có.
Tóm lại, để trả lời câu hỏi về sự khác biệt giữa cân bằng trắng và nhiệt độ màu: nhiệt độ màu là về màu của ánh sáng, tính bằng Kelvin. Việc thiết lập nhiệt độ màu tương ứng trên máy ảnh sẽ làm cho vật màu trắng ngoài đời thật sẽ giữ được đúng màu trắng đó trong ảnh chụp. Khi ấy, bạn có được cân bằng trắng chính xác.
Credit
—
Translated from website: fstoppers.com
Bản quyền bài dịch thuộc về Học viện nhiếp ảnh Quảng cáo Chimkudo.
Không được trích dẫn toàn bộ hay một phần khi chưa có sự đồng ý.
