Thirza Schaap là một nhiếp ảnh gia kiêm hoạ sĩ lớn lên tại Hà Lan có ước mơ được sống gần gũi với thiên nhiên. Những tác phẩm nghệ thuật của cô thể hiện mối liên hệ giữa con người với thiên nhiên. Cô muốn khuyến khích mọi người sử dụng ít đồ nhựa hơn, vì vậy những tác phẩm của cô mở ra chủ đề xoay quanh vấn đề ô nhiễm môi trường gây ra bởi rác thải nhựa.
Sau nhiều năm sống ở thành phố làm trong lĩnh vực quảng cáo, Thirza Schaap đã chuyển đến Cape Town ở Nam Phi để thực hiện mong muốn từ lâu của mình, đó là được ở gần biển, gần núi. Việc rời xa thành phố, dành nhiều thời gian gần gũi hơn với thiên nhiên là tiền đề cho dự án Plastic Ocean của cô, một dự án được đánh giá rất cao.
“Tôi cảm thấy rất thoải mái với công việc này, kiểu như vừa làm vừa được chơi vậy”
“Tôi bắt đầu chụp ảnh từ lúc 13 tuổi. Bây giờ tôi không còn làm trong ngành quảng cáo nữa, và tôi hạnh phúc với điều đó. Thực ra tôi không từ bỏ advertising, tôi chỉ gác nó lại và tìm một hướng đi mới cho bản thân mà thôi. Chúng tôi đã chuyển đến Cape Town gần 8 năm trước. Lúc ở Amsterdam, cuộc sống của chúng tôi rất bận rộn. Nhưng tại Cape Town thì không, lối sống của chúng tôi đã thay đổi hoàn toàn. Giờ đây tôi cảm thấy như được giải thoát, được đi trên con đường của riêng mình và làm những gì mình muốn. Tôi cảm thấy công việc này rất tuyệt vời, vì khi tạo ra các tác phẩm, tôi cảm tưởng như mình đang được chơi vậy.”
Thirza có rất nhiều ý tưởng chụp ảnh về sự ô nhiễm của rác thải nhựa nhưng cô ấy chưa thể kết nối chúng với nhau. Sau đó, những kỳ nghỉ theo gia đình đến Bali hay Mexico đã giúp cô hình thành concept nhất định và tiến hành chụp chúng. Cô lấy những chai nhựa bị vứt trên bờ biển, sửa lại một chút và bắt tay vào chụp ảnh, sau đó sử dụng những bức ảnh này để tuyên truyền cho mọi người về việc bảo vệ môi trường.
“Khi con trai chúng tôi 12 tuổi, chúng tôi nghĩ rằng gia đình mình sẽ đến Bali du lịch một chuyến. Nhưng thật kinh khủng khi nhìn thấy khắp nơi toàn là rác thải nhựa. Bạn sẽ thấy chúng “phát sáng” trên những cánh đồng lúa do phản chiếu lại ánh sáng mặt trời. Điều tương tự cũng xảy ra khi chúng tôi ghé thăm Mexico, rác chất thành đống trên một hòn đảo nhỏ gần Isla Holbox. Đó là một hòn đảo tương đối bằng phẳng vì thế tôi có thể thấy rác đang chạy dọc ra biển. Tôi cảm thấy vô cùng thất vọng với những gì con người đối xử với thiên nhiên. Nhiều năm sau, khi chuyển từ Hà Lan đến Nam Phi, những trải nghiệm đó chính là động lực để tôi thực hiện dự án này.”
Khi bắt đầu thực thi dự án, Thirza đã gặp phải một vài sai lầm. Thách thức đặt ra là từ những sự thật trần trụi đó, con người phải được truyền cảm hứng để thay đổi một cách tích cực hơn, chứ không phải chìm trong cảm giác tội lỗi.
“Ban đầu dự án được đặt tên là “Catch of the day, pick it up and throw it away”. Tôi sẽ chụp những gì mình tìm thấy trên bãi biển. Nhưng tôi nghĩ rằng đây không phải là cách hiệu quả vì đối với mọi người, có thể trông chúng sẽ hơi kinh. Tôi không muốn khiến mọi người cảm thấy đó chỉ là trách nhiệm cá nhân, vì thế tôi muốn tìm một cách truyền đạt lý tưởng hơn đến họ. Tôi bắt đầu mang những rác thải nhựa này về nhà, sử dụng một tấm background đơn giản để tách chúng khỏi hình ảnh bãi biển. Và điều này đã đem lại thành công.”
“Khi cái xấu cũng khoác lên mình vẻ đẹp, tâm trí sẽ tiếp nhận nó với một góc nhìn khác”
Nghệ thuật nếu kèm theo thông điệp mang tính khẩn cấp có thể tác động trực tiếp đến cảm xúc của người xem, họ sẽ tự vấn bản thân về thông điệp ấy. Thirza muốn làm điều này một cách tinh tế hơn, cho người xem từ từ cảm nhận được thông điệp.
“Khi nguỵ trang cho cái xấu bằng vẻ đẹp, chúng sẽ được mọi người nhìn dưới con mắt khác. Ví dụ, khi nhìn vào những bức ảnh bên trong bụng một chú chim toàn là các mảnh nhựa, tôi cảm thấy thật kinh khủng. Tôi không cố khiến mọi người cảm thấy ghê sợ giống như mình, nhưng tôi vẫn muốn giải quyết trực tiếp vấn đề về rác thải nhựa. Thông điệp ở đây là mỗi người đều có thể làm gì đó để giải quyết vấn đề môi trường này. Tôi muốn mọi người sẽ có những bức ảnh tương tự trong nhà, trong máy tính hay điện thoại, để lần tới khi đi mua hàng, họ sẽ cân nhắc không lấy túi nilon, túi nhựa nữa”.
Thirza bắt đầu dự án với chiếc máy analogue medium và large format của Leica. Sau một thời gian, cô bắt đầu cân nhắc đến những chiếc máy kỹ thuật số.
“Chuyển từ sử dụng máy analogue sang máy ảnh số là một thử thách, và ban đầu tôi quyết định sử dụng cả 2”
“Trong những ngày đầu, tôi đã dùng một chiếc Mamiya 7 và Linhof 4×5. Thông thường, trong các dự án thương mại, tôi đều sử dụng một chiếc Canon. Nhưng với dự án lần này, tôi chọn chiếc Leica M240. Khá là khó khăn khi chuyển từ sử dụng máy analogue sang máy kỹ thuật số, nên tôi quyết định dùng cả 2 loại. Nhưng sau cùng, tôi đã tin tưởng vào máy ảnh kỹ thuật số hơn và thấy chúng đem lại rất nhiều lợi ích”.
Dự án đã đạt được thành công và Thirza rất vui vì điều đó. Sau khi tạo ra các tác phẩm từ nhựa, chụp ảnh và tháo dỡ, xử lý chúng, Thirza đang tìm cách tạo ra những tác phẩm giữ được trong thời gian lâu hơn. Việc chuyển sang dùng máy ảnh số cũng đã mở ra cho cô nhiều cơ hội và ý tưởng mới, sử dụng các hình thức và phương tiện khác nhau như video.
“Mỗi một sự thay đổi nhỏ trong cuộc sống của bạn cũng góp phần tạo ra một thế giới mới không còn ô nhiễm rác thải nhựa”.
“Tôi đã thực hiện dự án này trong vòng 2 năm rưỡi. Sau khi chụp lại những chai hoặc túi nhựa, thỉnh thoảng tôi sẽ giữ lại chúng trong kho của mình, sắp xếp hoặc kết hợp chúng thành nhiều kích thước và hình dạng khác nhau. Trong tháng 11 năm ngoái, tôi nảy ra ý tưởng tạo các tác phẩm từ nhựa có thể giữ được trong thời gian dài. Và đây là điều mà tôi hướng đến trong vòng 5 tháng, thay vì tạo ra các bức ảnh. Tôi vẫn chụp ảnh các tác phẩm đó, nhưng tôi thấy điều này khác so với việc ‘tạo ra tác phẩm để chụp ảnh’. Người xem có thể nghĩ rằng chúng chẳng khác gì nhau. Nhưng với tư cách là một nhiếp ảnh gia, tôi thấy ý nghĩa của chúng lại rất khác biệt. Các tác phẩm từ nhựa là một dạng hình khối 3D, vì vậy rất khó để kiểm soát ánh sáng và bóng, tôi cũng đang khám phá sự chuyển động trong những bức ảnh này. Dự án này truyền cho tôi rất nhiều cảm hứng và đã trở thành toàn bộ cuộc sống của tôi”.
Để thay đổi hoàn toàn thái độ của thế giới đối với đồ nhựa là một thử thách khó khăn, nhưng Thirza vẫn rất lạc quan. Chỉ bằng những thay đổi nhỏ, như nói không với đồ nhựa dùng 1 lần và chú ý đến việc sử dụng các loại đồ nhựa khác, lan toả nhận thức đến với nhiều người, thì chúng ta cũng như các thế hệ sau này đều có thể hưởng thụ vẻ đẹp của tự nhiên.
“Tôi có cái nhìn rất lạc quan về tương lai chúng ta, vì đó là cách duy nhất để ta có thể biến chúng thành hiện thực. Nếu chúng ta cảm thấy bị overwhelmed, ta sẽ không thể làm được. Giờ đây, đại dương mang lại cho tôi rất nhiều niềm vui. Tôi đi bộ dọc bờ biển và không thấy nhựa nữa, điều đó khiến tôi có thêm hy vọng”.
Bất kể thông điệp ấy có quan trọng đến thế nào, thì Thirza là một người thực tế, cô muốn đem đến những thay đổi tích cực cho môi trường. Cô không mong đợi hay yêu cầu bất cứ ai thay đổi hoàn toàn lối sống của họ trong một sớm một chiều. Nhưng cô ấy khuyến khích mọi người nên bắt tay vào việc đó ngay hôm nay và làm tốt nhất những điều họ có thể.
“Không quan trọng bạn thay đổi cuộc sống nhiều đến mức nào, nhưng mỗi thay đổi nhỏ đều sẽ giúp thế giới này bớt đi các vấn nạn ô nhiễm rác thải nhựa. Không phải ai cũng có thể thay đổi ngay lập tức. Mỗi người sẽ có nhận thức khác nhau về điều này. Nhưng tôi luôn chia sẻ nhận thức của mình và nỗ lực thực hiện mục tiêu hướng đến thế giới không còn ô nhiễm rác nhựa”.
Credit
—
Translated from website: urth.co
Bản quyền bài dịch thuộc về Học viện nhiếp ảnh Quảng cáo Chimkudo.
Không được trích dẫn toàn bộ hay một phần khi chưa có sự đồng ý.